Otępienie w chorobie Alzheimera jest najczęściej występującym typem otępienia na świecie. W większości przypadków choroba zaczyna się po 60-65 roku życia, chociaż możliwe jest wystąpienie otępienia alzheimerowskiego w młodszym wieku. Zazwyczaj choroba ma charakter sporadyczny, ale znane są także postaci rodzinne (Familial Alzheimer’s Disease, FAD) o wczesnym początku.
Postępujący proces otępienny w chorobie Alzheimera przejawia się stopniowo pogłębiającymi się zaburzeniami poznawczymi (m.in. zapamiętywanie, myślenie, liczenie, wnioskowanie), pogorszeniem funkcjonowania chorego (np. zakupy, przygotowanie posiłków, gospodarowanie finansami), zaburzeniami zachowania (pobudzenie, agresja, wędrowanie) oraz objawami afektywnymi i psychotycznymi. Stopniowo chory staje się coraz bardziej zależny od swoich bliskich lub opiekunów instytucjonalnych. W końcowej fazie choroby pacjent wymaga pełnej opieki ze strony innych osób w podstawowych czynnościach życiowych.
Dla postawienia rozpoznania konieczna jest konsultacja psychiatryczna, wskazane jest badanie neurologiczne, neuropsychologiczne, badania dodatkowe.
Test MMSE (Krótka Skala Oceny Stanu Psychicznego) stanowi jedno z popularniejszych i podstawowych narzędzi służących do postawienia wstępnego rozpoznania choroby Alzheimera, ale należy pamiętać, że jest to wyłącznie narzędzie pomocnicze i przesiewowe. Nieprawidłowy wynik w teście MMSE nie musi oznaczać choroby Alzheimera, a tym samym nie może być jedynym powodem włączenia leczenia. Wynik testu MMSE może być nieprawidłowy w przypadku wielu chorób psychicznych i neurologicznych, ale także w chorobach ogólnoustrojowych i dlatego należy traktować go z rezerwą. Wynik w teście MMSE może wskazywać na nasilenie zespołu otępiennego, ale ważniejsza dla oszacowania stanu chorego i nasilenia otępienia jest kompleksowa ocena z uwzględnieniem nasilenia zaburzeń sprawności umysłowej, poziomu funkcjonowania codziennego oraz objawów neuropsychicznych.
Lekami zarejestrowanymi specyficznie do stosowania w chorobie Alzheimera są inhibitory cholinesterazy i memantyna. Wykazano ich skuteczność (bardzo ograniczoną) w zakresie poprawy sprawności poznawczej i zwolnienia narastania otępienia oraz zmniejszonej częstości występowania zaburzeń zachowania i objawów psychopatologicznych.
W przypadku większości chorych kwestią podstawową jest zapewnienie bezpieczeństwa, wdrożenie zasada postępowania niefarmakologicznego, zadbanie o edukację i stan zdrowia opiekuna, ale także uporządkowanie spraw finansowych i prawnych (w niektórych przypadkach konieczne może być ubezwłasnowolnienie).
